تصویری>لاشه شناورهای زمان جنگ در کارون

رودخانه کارون مظهر حیات و سرزندگی اکثر شهرهای استان خوزستان است و این رودخانه به صورت باورنکردنی با زندگی مردم جنوب عجین شده است به طوریکه تصور اکثر شهرهای خوزستان بدون این رودخانه رویایی، ممکن نیست.

رودخانه کارون به غیر از مواهب بسیار فراوان آن همانند تامین آب آشامیدنی و کشاورزی و در مواردی برق مصرفی مردم پیرامونش، می تواند با کمی سرمایه گذاری و برنامه ریزی مناسب به بستری برای جذب سرمایه گذاری و ایجاد اماکن تفریحی پر رونق تبدیل شود.

کارون تنها رودخانه قابل کشتیرانی در ایران است و در عین حال تنها رودخانه ایرانی است که با آبهای بین المللی و اقیانوسهای جهان ارتباط دارد یعنی از یک طرف در خرمشهر از طرق مصب خود به اروند رود(شط العرب) که رودخانه های دجله و فرات از کشور عراق نیز به آن می ریزند، وصل می شود و از طرف دیگر یعنی در رودخانه بهمنشیر به خلیج فارس مربوط می شود و از آن طریق به اقیانوس هند مرتبط می شود.

بدین ترتیب ایران می تواند از طریق اروندرود و کارون کالاهای تجاری را از طریق کشتی و به وسیله حمل و نقل دریایی که ارزانترین وسیله حمل و نقل کالا در جهان به شمار می رود تا شهرستان اهواز و حتی شوشتر برساند و در عین حال کالاهای ایرانی را به برای صادرات از این شهرستانها تا بنادر بین المللی خوزستان خرمشهر، آبادان و بندر امام خمینی (ره) منتقل کند.

این رودخانه البته بر اثر بی توجهی مسئولان به آن و لایروبی نکردنش در سالهای گذشته به شدت با مشکل مواجه شده است به طوریکه در بخشهایی، رودخانه کاملا از بین رفته یا با جزیره های بسیار بزرگی ایجاد شده است که بخش اعظمی از آن را در بر گرفته اند.

این حالت اما در خرمشهر با یک مشکل جدی دیگر نیز مواجه است و آن آثار باقی مانده از زمان هشت سال جنگ تحمیلی به خصوص شناورهای مغروقه در بستر رودخانه در شهر خرمشهر است که لایروبی کارون در این شهر را با معضل اساسی و ناکامی مواجه کرده است.

متاسفانه اکنون کارون به خصوص در شهر خرمشهر با پیشروی ساحل رودخانه به داخل آن مواجه است به طوریکه پیشروی ساحل به بستر رودخانه در مواردی حتی به 10 متر و بیشتر از آن می رسد. این عوامل باعث شده تردد لنج ها، شناورهای کوچک و قایق ها به سختی در آن صورت بگیرد و صنعت حمل و نقل دریایی و تجاری در این خصوص مختل شده است.

100 شناور غرق شده در ساحل خرمشهر
فرماندار شهرستان خرمشهر در گفتگو با خبرنگار مهر در اهواز با اشاره به اینکه جدی ترین عاملی که لایروبی در رودخانه کارون در خرمشهر را با مشکل مواجه کرده وجود شناورهای مغروقه در بستر این رودخانه است، گفت: در حال حاضر بیش از 100 شناور کوچک و بزرگ در رودخانه کارون در بخش خرمشهر در آب غرق شده اند که عملیات لایروبی را با کندی مواجه کرده است.

محمدرضا آملا زاده عنوان کرد: در جاهایی که شناورهای غرق شده وجود نداشت، سازمان آب و برق به خوبی اقدام به لایروبی رودخانه کارون کرده است ولی برای عملی کردن کل پروژه لایروبی کارون در خرمشهر باید اقدام به جابجایی شناورها از بستر رودخانه کرد.

وی تاکید کرد: کارون می تواند با بسترسازی برای تردد کشتی های کوچک تجاری زمینه ساز تحول اقتصادی در خرمشهر را فراهم کند ولی تردد این کشتیها بدون لایروبی امکانپذیر نیست.

مشکلات لایروبی کارون در خرمشهر
معاون حفاظت و بهره برداری از منابع آب سازمان آب و برق خوزستان در خصوص مشکلات و چالشهای لایروبی رودخانه کارون در خرمشهر به خبرنگار مهر در اهواز گفت: وجود حجم عظیمی از رسوبات در سواحل رودخانه، وجود شناورها در کنار ساحل که نیاز به جابجایی دارند، وجود موانع و اجسام مغروقه و موارد ناریه (انفجاری) به جامانده از جنگ در رودخانه و بستر آن و لزوم خروج آنها از مسیر رودخانه ها، وجود برخی اسکله های قدیمی و تورهای صیادی متعدد در مسیر کانال، کمبود اراضی در محدوده شهر برای ایجاد حوضچه های انباشت رسوبات برداشته شده از مسیر رودخانه با لایروب و عدم تامین اعتبار کافی جدی ترین عوامل کندی و در مواردی توقف لایروبی رودخانه کارون در خرمشهر به شمار می روند.

فتح الله دهکردی اضافه کرد: در صورت رفع این موانع توسط دستگاه های مسئول (فرمانداری خرمشهر، سازمان بنادر و کشتیرانی خوزستان، شهرداری خرمشهر و مراجع قضایی) و مهیا شدن شرایط، این سازمان آمادگی لازم را برای شروع عملیات لایروبی و پایان آن را در مدت دو سال دارد.

اهداف لایروبی
وی در خصوص اهداف تعریف شده برای لایروبی رودخانه کارون در خرمشهر اظهار داشت: زیباسازی سواحل و ساماندهی حواشی رودخانه، کنترل رسوب گذاری و مشکلات زیست محیطی افزایش آب گذری و در نتیجه مهار سیلاب، کنترل فرسایش و حفاظت ساحل، کاهش خسارت ناشی از سیل، اصلاح الگوی جریان آب با کانالیزه کردن رودخانه، افزایش سرعت جریان در مواقع کم آبی و پرآبی و تسهیل ترابری آبی اهداف تعریف شده در پروژه لایروبی کارون در بخش خرمشهر هستند.

دهکردی در خصوص مشخصات این پروژه نیز توضیح داد: محدوده مورد نظر از پل شناور واقع در محل روستای حفار شرقی تا تقاطع رودخانه اروند و کارون به فاصله هفت کیلومتر است. حجم برداشت رسوبات بستر و سواحل راست و چپ رودخانه کارون در شهر خرمشهر براساس برآورد انجام شده چهار میلیون و 820 هزار متر مکعب است.

لایروبی در چهار فاز
وی عنوان کرد: با توجه به شرایط موجود رودخانه، پروژه لایروبی رودخانه کارون در خرمشهر به چهار فاز تقسیم شده است. فاز اول به طول هزار و 900 متر در ساحل راست رودخانه، بعد از بازار ماهی فروشان تا تقاطع اروند و کارون با حجم عملیات 950 هزار مترمکعب که به صورت همزمان به وسیله دستگاه لایروب و ماشین آلات خاکبرداری انجام می شود. فاز دوم به طول هزار و 800 متر در ساحل راست رودخانه حد فاصل پل شناور تا پل قدیم خرمشهر با حجم عملیات 900 هزار مترمکعب صورت می گیرد.

معاون حفاظت و بهره برداری از منابع آب سازمان آب و برق خوزستان اضافه کرد: فاز سوم به طول تقریبی یک کیلومتر در ساحل چپ رودخانه از پل شهید جهان آرا تا تقاطع اروند با حجم عملیات حدود 500 هزار متر مکعب است. فاز چهارم نیز به طول تقریبی هزار و 500 متر در ساحل چپ رودخانه حد فاصل پل قدیم خرمشهر تا پل شهید جهان آرا با حجم عملیات حدودا 750 هزار متر مکعب انجام می شود. 

خرمشهر که زمانی به علت شهادت فرزندان غیور این سرزمین برای آزادسازیش و جاری شدن خون سرخ آنها در جای جای این شهر، خونین شهر نامیده شد با گذشت سالها از زمان آزادسازی و پایان جنگ هشت ساله تحمیلی هنوز به دوران آرمانی و درخشانش بازنگشته و این عدم بازگشت به دوران باشکوه علتهای متفاوتی دارد که از جمله مهمترین آنها عدم لایروبی کارون و اروندرود برای رونق گرفتن تجارت در این شهر است.

جا دارد مسئولان امر به خصوص رئیس جمهور که در سوم خردادماه امسال در مسجد خاطره ها یعنی مسجد جامع خود را فرماندار خرمشهر نامید برای رسیدگی به لایروبی کارون همت و تلاش بیشتری کنند تا نقاب محرومیت از چهره خرمشهر نجیب و مردمان نجیب ترش برداشته شود.